کد مطلب:29202 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:118

خلیل بن احمد












.

3970. الأمالی - به نقل از محمد بن سلام جُمحی -:یونس بن حبیب نحوی - كه گرایش عثمانی داشت -، به من خبر داد كه به خلیل بن احمد گفتم:می خواهم مسئله ای را از تو بپرسم. آیا آن را مخفی نگه خواهی داشت؟

گفت:حرف تو دلیل بر این است كه پاسخ پرسشت شدیدتر از خودِ پرسش است. بنابراین، [ بگو آیا] تو هم آن را مخفی خواهی داشت؟

گفتم:آری، تا زمانی كه زنده ای.

گفت:بپرس.

گفتم:چرا اصحاب پیامبر خدا و خویشانشان، همچون پسران یك مادر به نظر می رسند و علی بن ابی طالب از بین آنان، مثل فرزند هَووست؟

گفت:این پرسش از كجا مایه می گیرد؟

گفتم:تو وعده دادی كه پاسخ بدهی.

گفت:و تو ضمانت دادی كه آن را پنهان داری.

گفتم:تا زمانی كه زنده ای.

گفت:چون در اسلام آوردن بر آنان پیشی گرفته بود و در دانش، از آنان برتر بود. در شرافت، والاتر از آنان، و در زهد، برتر، و در جهاد، پُر سابقه تر بود. بنا بر این، به وی حسادت ورزیدند و مردم، به همگون ها و هم ردیف های خود، علاقه مندتر تا به كسانی اند كه با آنان فرق دارند. این را بدان.[2].

3971. علل الشرائع - به نقل از ابو زید نحوی انصاری -:از خلیل بن احمد عَروضی پرسیدم كه:چرا مردم از علی دوری گزیدند، با آن كه خویشاوندی او با پیامبر خدا در آن حد بود و جایگاهش در بین مسلمانان، چنان جایگاهی بود و رنجَش برای اسلام، آن سان بود؟

گفت:سوگند به خدا، نور او، نور آنان را مغلوب ساخته بود ودر زلال هر چشمه ای بر آنان برتری یافته است و مردم به همگون های خود، متمایل ترند. آیا سخن نخستین را نشنیده ای كه می گفت:

هر شكلی با شكل خود مأنوس است

آیا نمی بینی كه فیل با فیل، مأنوس است؟[3].

3972. تنقیح المقال - در شرح حالِ خلیل بن احمد -:به وی گفته شد:دلیل بر این كه علی علیه السلام، امام همه در همه امور است، چیست؟ گفت:نیازمندی همه به وی، و بی نیازی او از همه.[4].

3973. تنقیح المقال - در شرح حال خلیل بن احمد -:به وی گفته شد:درباره علی بن ابی طالب، چه می گویی؟

گفت:چه بگویم درباره كسی كه شایستگی هایش را دوستانش به خاطر ترس، مخفی داشتند و دشمنانش به خاطر كینه و از بین این دو پنهانكاری، آن قدر فضایل ظاهر شد كه مشرق و مغرب را پُر ساخت.[5].









    1. ابو عبد الرحمان خلیل بن احمد فَراهیدی بصری، یكی از بزرگان است. سیبویه و نضر بن شمیل و دیگران نحو را از وی آموختند... وی نخستین كسی است كه دانش عروض را استخراج كرد و اشعار عرب را در آن عروض، منحصر ساخت. در لغت، كتاب العین را دارد. ابن حبّان، وی را موثّق شمرده است. در سال 100 ق، به دنیا آمد و در سال 175 ق، درگذشت. گفته شده كه در سال صد و شصت و اندی درگذشته است (ر. ك: سیر أعلام النبلاء: 161/429/7، تهذیب الكمال:1725/330/8، تهذیب التهذیب:2065/101/2).
    2. الأمالی، طوسی:1256/608، تنبیه الخواطر:76/2، كشف الغمّة:37/2.
    3. علل الشرائع:1/145، الأمالی، صدوق:341/300، مناقب آل أبی طالب:213/3. [كبوتر با كبوتر، باز با باز/كند همجنس با همجنس پرواز]
    4. تنقیح المقال:3769/403/1.
    5. تنقیح المقال:3769/403/1، الرواشح السماویّة:203.